Kapital and diacritics (II)

( This is the continuation of Kapital and diacritics I. )

Let's try to understand our small text step by step. Simply, we look at the translation (Dutch or English) and learn to locate the correspondences, word group by word group, from the original to the translated text.

"V deň prvého výročia teroristického útoku na Zámockej sa Právnická fakulta UK rozhodla spropagovať výzvu na esejistickú súťaž s témou „Registrované partnerstvá na Európskom súde pre ľudské práva – možnosti (a limity) konzervatívnej odpovede na rozsudky ESĽP (Fedotova)“.

Op de dag van de eerste verjaardag van de terroristische aanslag in de Zamockastraat besloot de rechtenfaculteit van de Comenius Universiteit een oproep te lanceren voor essays met als onderwerp "Geregistreerde partnerschappen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens - de mogelijkheden (en grenzen) van een conservatieve reactie op de uitspraken van het EHRM (Fedotova)".

On the day of the first anniversary of the terrorist attack on Zamocka Street, the Faculty of Law of Comenius University decided to publicize a call for an essay contest with the topic "Registered partnerships at the European Court of Human Rights - the possibilities (and limits) of a conservative response to the judgments of the ECtHR (Fedotova)".

We cut the sentence into large groups. Unambiguously, "...témou „Registrované partnerstvá na Európskom súde pre ľudské práva – možnosti (a limity) konzervatívnej odpovede na rozsudky ESĽP (Fedotova)“"

sets the contest theme in quotation marks and corresponds to

...met als onderwerp "Geregistreerde partnerschappen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens - de mogelijkheden (en grenzen) van een conservatieve reactie op de uitspraken van het EHRM (Fedotova)".

...with the topic "Registered partnerships at the European Court of Human Rights - the possibilities (and limits) of a conservative response to the judgments of the ECtHR (Fedotova)".

The order is fairly similar in all three languages, and the sentence always begins with the time complement.

"V deň prvého výročia teroristického útoku na Zámockej..."

Op de dag van de eerste verjaardag van de terroristische aanslag in de Zamockastraat,...

On the day of the first anniversary of the terrorist attack on Zamocka Street,...

Remains (the beginning of) the main proposition, around the (reflexive) verb sa rozhodla (decided). "...sa Právnická fakulta UK rozhodla spropagovať výzvu na esejistickú súťaž..."

...besloot de rechtenfaculteit van de Comenius Universiteit een oproep te lanceren voor essays...

...the Faculty of Law of Comenius University decided to publicize a call for an essay contest...

Down to a finer level of granularity, we have a grammatical subject, Právnická fakulta UK where Právnická fakulta is the Faculty of Law or rechtenfaculteit (law is zákon) while UK seem to refer to the Univerzita Komenského v Bratislave; a verbal phrase sa ... rozhodla spropagovať made of a verb, sa ... rozhodla, and an infinitive, spropagovať, the whole corresponding to decided to publicize (besloot te lanceren); a direct object výzvu na esejistickú súťaž which matches een oproep voor essays or a call for an essay contest. Let's break down this last set further. výzvu has the feminine accusative inflection (very logical for a direct object) and means a call. The preposition na introduces the complement of the preceding noun and requires here the accusative (meaning 7 here, expressing purpose or goal), as featured in the noun súťaž (competition) accompanied by the attibutive adjecive esejistickú (essayistic). Incidentally, the English translation is closer here to the Slovak word for word than the Dutch one, which could be improved into een oproep ... voor een opstelwedstrijd.

Let's read further.

"Naopak, ich esejistická súťaž je pozvánkou pre spriaznených radikálov predstaviť si budúcnosť, v ktorej už nebude právny štát musieť rešpektovať ideologicky nevyhovujúce práva sexuálnych menšín. Pozvánka predstaviť si svet, v ktorom jestvujú akési súťažiace „liberálne“ a „konzervatívne“ ľudské práva, miesto práv univerzálnych. Je to pozvánka predstaviť si svet retrotópie, kde „prorodinné hodnoty, dôstojnosť každého človeka a ľudské práva“ v skutočnosti nebudú platiť pre všetkých, ale len pre vyvolených."

The first sentence translates into

Integendeel, hun opstelwedstrijd is een uitnodiging aan geallieerde radicalen om zich een toekomst voor te stellen waarin de rechtsstaat niet langer de ideologisch ongemakkelijke rechten van seksuele minderheden hoeft te respecteren.

On the contrary, their essay contest is an invitation to allied radicals to imagine a future in which the rule of law no longer has to respect the ideologically inconvenient rights of sexual minorities.

We identify step by step.

"Naopak, ich esejistická súťaž je pozvánkou pre spriaznených radikálov predstaviť si budúcnosť, v ktorej už nebude právny štát musieť rešpektovať ideologicky nevyhovujúce práva sexuálnych menšín."

Integendeel, hun opstelwedstrijd is een uitnodiging aan geallieerde radicalen om zich een toekomst voor te stellen waarin de rechtsstaat niet langer de ideologisch ongemakkelijke rechten van seksuele minderheden hoeft te respecteren.

On the contrary, their essay contest is an invitation to allied radicals to imagine a future in which the rule of law no longer has to respect the ideologically inconvenient rights of sexual minorities.

The order of phrases is the same in Slovak as in English or Dutch. Naopak in exergue must correspond to Integendeel, we recognize the verb je, the infinitive si budúcnosť complement of pozvánkou, and the following proposition begins with the subordinating conjunction v ktorej, meaning waarin, which confirms (there is also the comma) where the proposition ends.

We can work things out at a lower level. "Naopak, ich esejistická súťaž je pozvánkou pre spriaznených radikálov predstaviť si budúcnosť"

Integendeel, hun opstelwedstrijd is een uitnodiging aan geallieerde radicalen om zich een toekomst voor te stellen...

On the contrary, their essay contest is an invitation to allied radicals to imagine a future in...

"Naopak, ich esejistická súťaž je pozvánkou pre spriaznených radikálov predstaviť si budúcnosť"

Integendeel, hun opstelwedstrijd is een uitnodiging aan geallieerde radicalen om zich een toekomst voor te stellen...

On the contrary, their essay contest is an invitation to allied radicals to imagine a future...

"Naopak, ich esejistická súťaž je pozvánkou pre spriaznených radikálov predstaviť si budúcnosť"

Integendeel, hun opstelwedstrijd is een uitnodiging aan geallieerde radicalen om zich een toekomst voor te stellen...

On the contrary, their essay contest is an invitation to allied radicals to imagine a future...

"Naopak, ich esejistická súťaž je pozvánkou pre spriaznených radikálov predstaviť si budúcnosť"

Integendeel, hun opstelwedstrijd is een uitnodiging aan geallieerde radicalen om zich een toekomst voor te stellen...

On the contrary, their essay contest is an invitation to allied radicals to imagine a future...

"Naopak, ich esejistická súťaž je pozvánkou pre spriaznených radikálov predstaviť si budúcnosť"

Integendeel, hun opstelwedstrijd is een uitnodiging aan geallieerde radicalen om zich een toekomst voor te stellen...

On the contrary, their essay contest is an invitation to allied radicals to imagine a future...

The subordinate phrase is not much more complicated.

"...v ktorej už nebude právny štát musieť rešpektovať ideologicky nevyhovujúce práva sexuálnych menšín."

waarin de rechtsstaat niet langer de ideologisch ongemakkelijke rechten van seksuele minderheden hoeft te respecteren.

in which the rule of law no longer has to respect the ideologically inconvenient rights of sexual minorities.

We can easily spot the verb musieť and its correspondence with hoeft (has to). It derives from the Old High-German muozan, as does the German modal verb müssen (must, to have to), and probably also the English must. musieť could be an infinitive form, here it is combined with bude (its negation, nebude) to form the future tense. This is an anticipation, the imagination of a future in which, etc. English and Dutch, meanwhile, use the present indicative. už ne- translates into niet langer and no langer respectively.

"...v ktorej už nebude právny štát musieť rešpektovať ideologicky nevyhovujúce práva sexuálnych menšín."

waarin de rechtsstaat niet langer de ideologisch ongemakkelijke rechten van seksuele minderheden hoeft te respecteren.

in which the rule of law no longer has to respect the ideologically inconvenient rights of sexual minorities.

The Dutch translation here renders more literally štát in právny štát, de rechtsstaat than the English the rule of law. It's clear that the adjective právny is related to the noun práva, of law and rights respectively.

"...v ktorej už nebude právny štát musieť rešpektovať ideologicky nevyhovujúce práva sexuálnych menšín."

waarin de rechtsstaat niet langer de ideologisch ongemakkelijke rechten van seksuele minderheden hoeft te respecteren.

in which the rule of law no longer has to respect the ideologically inconvenient rights of sexual minorities.

Like inconvenient or ongemakkelijke, the adjective nevyhovujúce is formed from its antonym of positive meaning vyhovujúce by adding a prefix, ne-. Another example of such a formation is the couple uspokojivý / neuspokojivý (satisfactory / unsatisfactory). Let's go on to the next sentence.

"Pozvánka predstaviť si svet, v ktorom jestvujú akési súťažiace „liberálne“ a „konzervatívne“ ľudské práva, miesto práv univerzálnych."

"Een uitnodiging om je een wereld voor te stellen waarin er concurrerende 'liberale' en 'conservatieve' mensenrechten zijn in plaats van universele rechten."

"An invitation to imagine a world in which there are competing "liberal" and "conservative" human rights instead of universal rights."

We see again pozvánka (uitnodiging, invitation) and predstaviť si (je voor te stellen, imagine).

"Pozvánka predstaviť si svet, v ktorom jestvujú akési súťažiace „liberálne“ a „konzervatívne“ ľudské práva, miesto práv univerzálnych."

"Een uitnodiging om je een wereld voor te stellen waarin er concurrerende 'liberale' en 'conservatieve' mensenrechten zijn in plaats van universele rechten."

"An invitation to imagine a world in which there are competing "liberal" and "conservative" human rights instead of universal rights."

We note the relative pronoun v ktorom, with a connotation of place, in which. And again práva in ľudské práva, where ľudské means humanity, so together, human rights. As for akési, it's not really reflected in these translations. The word implies a nuance which could be better rendered by adding some kind of (competing "liberal" and "conservative" human rights).

"Pozvánka predstaviť si svet, v ktorom jestvujú akési súťažiace „liberálne“ a „konzervatívne“ ľudské práva, miesto práv univerzálnych."

"Een uitnodiging om je een wereld voor te stellen waarin er concurrerende 'liberale' en 'conservatieve' mensenrechten zijn in plaats van universele rechten."

"An invitation to imagine a world in which there are competing "liberal" and "conservative" human rights instead of universal rights."

-ych indicates the genitive plural, required by miesto (instead of). Let's expedite the rest of the text. "Je to pozvánka predstaviť si svet retrotópie, kde „prorodinné hodnoty, dôstojnosť každého človeka a ľudské práva“ v skutočnosti nebudú platiť pre všetkých, ale len pre vyvolených."

Het is een uitnodiging om je een retrotopia wereld voor te stellen waar "pro-familiale waarden, de waardigheid van ieder mens en mensenrechten" in feite niet voor iedereen zullen gelden, maar alleen voor een selecte groep.

It is an invitation to imagine a retrotopia world where "pro-family values, the dignity of every human being and human rights" will in fact not apply to all, but only to a select few.

The vocabulary is a sweet repetition of déjà vu. The quotation marks in what follows give us an even clearer idea.

"Je to pozvánka predstaviť si svet retrotópie, kde „prorodinné hodnoty, dôstojnosť každého človeka a ľudské práva“ v skutočnosti nebudú platiť pre všetkých, ale len pre vyvolených."

Het is een uitnodiging om je een retrotopia wereld voor te stellen waar "pro-familiale waarden, de waardigheid van ieder mens en mensenrechten" in feite niet voor iedereen zullen gelden, maar alleen voor een selecte groep.

It is an invitation to imagine a retrotopia world where "pro-family values, the dignity of every human being and human rights" will in fact not apply to all, but only to a select few.

We note the structure ne- pre..., ale len pre... for expressing a restriction (not to (or for)..., but only to...).

"Je to pozvánka predstaviť si svet retrotópie, kde „prorodinné hodnoty, dôstojnosť každého človeka a ľudské práva“ v skutočnosti nebudú platiť pre všetkých, ale len pre vyvolených."

Het is een uitnodiging om je een retrotopia wereld voor te stellen waar "pro-familiale waarden, de waardigheid van ieder mens en mensenrechten" in feite niet voor iedereen zullen gelden, maar alleen voor een selecte groep.

It is an invitation to imagine a retrotopia world where "pro-family values, the dignity of every human being and human rights" will in fact not apply to all, but only to a select few.

We still have the verb in the future tense, budú platiť, and to note the genitive plural (všetkých, vyvolených) required by the preposition pre.

"Je to pozvánka predstaviť si svet retrotópie, kde „prorodinné hodnoty, dôstojnosť každého človeka a ľudské práva“ v skutočnosti nebudú platiť pre všetkých, ale len pre vyvolených."

Het is een uitnodiging om je een retrotopia wereld voor te stellen waar "pro-familiale waarden, de waardigheid van ieder mens en mensenrechten" in feite niet voor iedereen zullen gelden, maar alleen voor een selecte groep.

It is an invitation to imagine a retrotopia world where "pro-family values, the dignity of every human being and human rights" will in fact not apply to all, but only to a select few.

So we've seen the future in the third person, bude + infinitive for the singular and budú + infinitive for the plural.

Finally, here are some characters with diacritics slurred along the text. As a last pronunciation exercise, we listen to and repeat each list.

esjistická - súťaž - pozvánkou - spriaznených - radikálov - predstaviť - budúcnosť⏵právny - štát - musieť - rešpektovať - nevyhovujúce - práva - sexuálnych - menšín⏵jestvujú - akési - súťažiace - liberálne - konzervatívne - ľudské - dôstojnosť⏵každého - človeka - ľudské - práva - skutočnosti - nebudú - platiť - všetkých - vyvolených.⏵

After all these deliberations, we can confirm that the magazine Kapital, which can be bought for one or two euros in Bratislava, contains both critical views and diacritics.